Europese lijsttrekkers in debat
Gisteravond vond in Brussel het eerste publieke Europese lijsttrekkersdebat plaats. Om te kijken hoe het debat de lijsttrekkers verging, hebben Lars en ik het debat bijgewoond. Door de pers werd het debat omschreven als “tam”, maar dat was te verwachten. Geen enkele lijsttrekker gaat al zijn kruit verschieten voor de campagne goed en wel op gang is gekomen. Hoe hebben de lijsttrekkers het gedaan? Wat kunnen we van ze verwachten in de toekomst?
Hans van Baalen (VVD)
Consequent trok hij het debat naar zich toe. De stellingen waren soms vaag (“voor meer veiligheid moeten burgelijke vrijheden worden opgegeven”) waardoor debaters de neiging hebben om in abstracte termen te blijven hangen, terwijl de kiezers juist behoefte heeft aan concrete informatie. Van Baalen stapte niet in die val. Hij gaf de stellingen invulling door op standpunten te hameren die voor hem gunstig zijn — bij eerdergenoemde stelling begon hij bijvoorbeeld over een DNA-database — en lokte daarbij zijn tegenstander uit tot het zeggen van onhandige dingen. Zo was de spijtige reactie van de GroenLinks lijstrekker op de DNA-database: “dat is schijnveiligheid”. Niettemin heeft Van Baalen wel een blunder begaan. Door te stellen dat er geen nieuwe landen moeten worden toegelaten omdat het zetelwinst zou opleveren voor de PVV en SP, schilderde hij zijn eigen standpunt af als politiek opportunisme. Misschien is dat zo, maar het is niet verstandig om dat te benadrukken in het debat.
Thijs Berman (PvdA)
De PvdA-lijsttrekker heeft zijn momenten. Soms zet hij een briljante stap, andere keren slaat hij de plank volledig mis (zoals toen hij bij Buitenhof enkele weken geleden een vraag aan hem gericht niet hoorde, zelfs om herhaling moest vragen, vanwege onoplettendheid). Gisteren zagen we voornamelijk de goede kant van Berman. Met strategisch handige opmerkingen slaagde hij erin kritische kiezers voor zich te winnen. Toen het CDA pleitte voor behoud van landbouwsubsidies, bracht hij daar tegenin dat hervorming beter is. Maar niet na eerst vol begrip te benadrukken dat boeren wel erg belangrijk zijn. Jammer is wel van Berman dat hij vaak spreekt in algemene politieke termen (“we willen een progressief parlement”) met als doel om zich te onderscheiden. Het probleem is dat dit waarschijnlijk geen termen zijn die de kiezer meteen associeert met de PvdA.
Dennis de Jong (SP)
Weinigen kennen hem nog. Voorheen was De Jong ambtenaar, een feit waar hij trots naar refereerde. Zijn standpunten waren gematigder dan de meesten hadden verwacht (“we zijn er niet op uit om de gulden terug te halen”). Ik zat soms met de vraag of dit wel in de partijlijn past van de SP omdat de toon zo anders was. Maar De Jong compenseerde dit door wel op cruciale momenten terug te koppelen naar belangrijke thema’s van de SP. Dat de interne markt sociale rechten heeft uitgehold en dat Europa het bankwezen heeft gedereguleerd met de financiële crisis als gevolg, zou Jan Marijnissen ook kunnen zeggen. Belangrijker nog: het werd eigenlijk door niemand weerlegd in het debat. Dat betekent niet dat hij gelijk heeft, maar betekent wel dat hij redelijk ongeschonden dit debat is uitgekomen.
Sophie in ’t Veld (D66)
Ze presenteert zichzelf als de meest ervaren lijsttrekker (“Stuur je oma naar Brussel!”) en aangezien zij de enige is die vijf jaar geleden dezelfde functie had, is daar wat voor te zeggen. In ’t Veld is een publiekslieveling onder Eurofielen, maar overtuigt weinigen met ook maar een lichte scepsis over Europa. Vaak slaat ze met een leuk gevonden sneer hard terug. Het probleem is echter dat ze terugslaat niet op de belangrijkste punten voor twijfelende kiezers, maar op de punten waarvoor zij de beste sneer heeft bedacht. Een kleine en betekenisloze verspreking van Berman (“echt luisteren betekent je mening veranderen” in plaats van – waarschijnlijk – “echt luisteren betekent bereid zijn je mening te veranderen”) leidde ertoe dat hij genadeloos in de hoek werd gezet. “Ik luister vaak en verander niet van mening omdat ik sterke meningen heb.” Leuk, maar daarmee win je niet de verkiezingen.
Judith Sargentini (GroenLinks)
Zichtbaar onervaren, wat des te pijnlijker werd toen ze plaats nam op een grote, hoge stoel (normaal gereserveerd voor de voorzitter). Tijdens het debat was ze grotendeels onzichtbaar. Afgezien van een kleine blunder, heeft ze weinig schokkends gezegd. Merkwaardig genoeg koos ze voor een spottende, geforceerd-grappige toon toen het milieu ter sprake kwam — nota bene haar belangrijkste punt. Ze heeft dus geen kiezers afgestoten, maar ook niet gewonnen. Omdat anderen wel kiezers zullen hebben gewonnen, heeft zij vooral een kans gemist.
Wim van de Camp (CDA)
Een opvallende verschijning. Hij is recht voor zijn raap en door zijn eigen manier van spreken, komt hij over als authentiek. In dit debat miste hij betrokkenheid (hij zat achterover geleund in zijn stoel waardoor hij van positie moest veranderen als hij wat wilde zeggen in het debat). Het grootste deel van het publiek zal hem onthouden vanwege zijn onthulling dat de vliegtaks een onderhandelingszet was voor het CDA om de PvdA in de coalitie te vriend te houden. Niet alleen verhulde dat wat zijn werkelijke kernboodschap was, maar het schetste ook nog eens een negatief beeld van iemand die de achterkamertjespolitiek belichaamt. Is dat werkelijk wat de kiezers willen?
Alle grote partijen waren dus aanwezig behalve eentje: de PVV. Welke “principiele keuze” is gemaakt door de organisatie om die partij niet toe te laten? Ze waren te laat met aanmelden. Oei! Het uitsluiten van één van de grootste partijen in de peilingen is nooit slim en stelt de PVV in staat om in de slachtofferrol te duiken – ongetwijfeld met zetelwinst als gevolg. Dat is niet wat de organisatie – de Nederlandse Open Gespreksgroep – beoogde.
De volgende lijsttrekkersdebatten?
- 23 april: Pauw & Witteman
- 7 mei: Lijsttrekkersdebat Rotterdam
- 8 mei: NOVA
- 12 mei: Café Dudok Arnhem
- 14 mei (17.00): Consumentenbond in Den Haag
- 14 mei (20.00): VNG in Den Haag
- 17 mei: COC Nederland
- 25 mei: BNR Nieuwsradio
- 28 mei: Lijsttrekkersdebat Leiden
- 31 mei: Radio 1
- 2 juni: EénVandaag
- 3 juni: NOS
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!