Onderzoek: kiezer wil emotie zien tijdens verkiezingsdebatten
Wanneer kiezers in het stemhokje zowel een voor- als een tegenstem zouden mogen uitbrengen en beide stemmen worden meegenomen, dan zou dat leiden tot een politieke aardverschuiving. Dit blijkt uit onderzoek van Blauw Research en trainingsbureau Debatrix. De PvdA, PVV en de Partij van de Dieren zouden in dat geval meer tegenstemmen krijgen dan voorstemmen. Ook wanneer kiezers niet één maar twee stemmen zouden mogen uitbrengen, heeft dat grote gevolgen voor de verkiezingsuitslag. In dat geval zou D66 16 zetels halen en de SP zou met 18 zetels net zo groot worden als de PvdA.
Van de respondenten geeft 26,1% aan dat de radio- en televisiedebatten invloed hebben op hun stemgedrag. 45,8% is het daar mee oneens. Bijna 80% van de kiezers vindt het belangrijk dat de kandidaat-premier goed kan debatteren.
Uit het onderzoek blijkt bovendien dat de kiezer emotie belangrijk vindt. 61,5% van de ondervraagden vindt het belangrijk dat een lijsttrekker emotie laat zien tijdens verkiezingsdebatten. Dat is begrijpelijk, stelt debatexpert John Bijl van Debatrix: “Kiezers overtuig je niet met enkel rationele argumenten. Lijsttrekkers moeten niet alleen hun standpunten uiteenzetten, maar die standpunten vooral vertalen naar de belevingswereld van de kiezer. Het was opvallend hoe weinig pathos (bezieling) de lijsttrekkers gebruikten tijdens de verkiezingsdebatten.”
Dat ligt niet alleen aan de lijsttrekkers zelf, oordeelt John Bijl: “De hoge dynamiek van de verkiezingsdebatten biedt de lijsttrekkers weinig ruimte om de kijker in beroering te brengen. In 15 seconden kun je wel een voorbereide soundbite plaatsen, maar lastig een illustratieve anekdote brengen. Het is raadzaam om voor de volgende verkiezingen de opzet van de debatten aan te scherpen om ze op die manier relevanter te laten zijn voor de kiezer.”
Kiesstelsel
De huidige manier waarop we in Nederland gewend zijn te kiezen (één stem per kiesgerechtigde) geeft niet eenduidig weer hoe wij als Nederlanders de politieke verhoudingen werkelijk wensen. Andere kiesmethoden leiden tot andere uitslagen. Dat laat een experimenteel onderzoek zien dat Blauw Research heeft gehouden onder duizend Nederlanders, representatief voor de Nederlandse bevolking.
1 voor- en 1 tegenstem
Wanneer we in Nederland zowel een voor- als een tegenstem mogen uitbrengen, dan geeft dat een substantieel andere uitslag. Hoewel de VVD dan (nog steeds) de grootste partij zou worden, zou een coalitie met de PVV uitgesloten zijn. De PVV zou na een saldering van de voor- en tegenstemmen worden geminimaliseerd. Het aantal PVV-tegenstemmen is het grootst; meer dan vier op iedere tien Nederlanders zouden de PVV ‘wegstemmen’. Zes van de elf partijen zouden boven de nulgrens (het gemiddeld saldo) blijven. Onder hen wel de ChristenUnie, maar niet de PvdA: die gaat net als de PVV kopje onder. Een dergelijke methode leidt er toe dat SP en GroenLinks als tweede en derde partij eindigen. Kennelijk zijn beide linkse partijen minder polariserend dan ‘grote rode broer’ PvdA. D66 zou de minste tegenstemmen incasseren.
Dubbelstemmen
Ook van een ander type democratische vernieuwing zou D66 het meest profiteren: de dubbelstem. Zouden we in Nederland twee stemmen mogen uitbrengen (op verschillende partijen) dan veranderen de onderlinge verhoudingen sterk. Er is dan sprake van één koploper, een peloton en een paar achterblijvers. D66 zou zelfs vier keer zo groot worden en hiermee het CDA voorbijstreven. De SP zou dan de derde partij van Nederland worden. De VVD zou overigens de lijst met afstand aanvoeren, gevolgd door de PVV die hiervan ook zou profiteren. Nederland zou met een dubbelstem momenteel sterker rechts georiënteerd zijn dan de huidige polls doen vermoeden.
Coalitiestemmen
Ondanks deze alternatieve uitslag -de twee meest rechtse partijen aan kop- is dit duo niet de verwachte en gedroomde twee-partijen coalitie. Als men op coalities zou mogen stemmen dan zou die namelijk gevormd worden door VVD en CDA. En mocht er een drie-partijen coalitie aan de macht komen dan verwacht men dat niet de PVV maar D66 zich daarbij voegt. Uitgaande van de gewenste coalitiepartijen is het overigens opvallend dat D66, PvdA en GroenLinks samen bijna net zoveel de voorkeur genieten als VVD, CDA en PVV.
Methodiek bepalend
Bovenstaande is niet bedoeld als pleidooi voor een ander kiesstelsel, maar geeft wel aan dat de methodiek voor een groot deel bepalend is voor de uitslag. Elke gebruikte methode heeft weer een eigen specifiek en niet te negeren effect. Een frappante uitkomst in een tijd waarin peilingen een zekere invloed wordt toegedicht op de verkiezingsuitslag.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!