Vrouwelijke politici onder de loep in Algemeen Dagblad
Flirten mag… maar daarna weer snel terug naar de inhoud
(Een interview met John Bijl en Fabienne de Vries, experts van Debatrix. Gepubliceerd in het AD op maandag 7 juni 2010)
Wie op een vrouw wil stemmen, heeft woensdag keus genoeg. Maar hoe goed presenteren onze vrouwelijke politici zich volgens kenners? En wat kunnen andere vrouwen daarvan leren?
De één weet alles van presentatie, de ander alles van debattechniek. Fabienne de Vries van Toute Media en John Bijl van Debatrix volgden de afgelopen weken optredens van vrouwelijke politici die op een verkiesbare plaats staan voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het eerste wat opviel: de verschillen tussen de vrouwen zijn groter dan die tussen de mannen en de vrouwen. ,,Als je in het premiersdebat de mannen door vrouwen had vervangen, was het eenzelfde door elkaar gekakel geweest.
We gaan wat in het oog springende vrouwelijke politica s langs. Neem Ank Bijleveld, demissionair staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en de nummer twee van de CDA-lijst. ,,Haar stem is vriendelijk, feitelijk en zakelijk, aldus De Vries. ,,En dat klopt helemaal met hoe zij zich presenteert, vindt Bijl. Die consistentie is belangrijk, vinden beiden. Het een zeggen en het ander uitstralen, zaait verwarring. Bijl vindt haar wel te veel een woordvoerder . ,,Ze brengt het goed, maar het is niet duidelijk wat het met haarzelf te maken heeft. Bijlevelds uitstraling zou ook wel minder zakelijk mogen, vindt De Vries: ,,Ze draagt een jasje én een blouse met opstaande kraag. Dat maakt het wel heel mannelijk. Tot slot zou Bijleveld beter op een verhoging kunnen staan als ze spreekt, of op een kussentje zitten. De Vries: ,,Ze is niet zo groot. Achter een katheder of aan een tafel trek je dan al snel de schouders op, waardoor je een beetje in jezelf verdwijnt.
Hetzelfde geldt voor Fleur Agema, woordvoerder zorg en nummer twee van de PVV. ,,Zij kan helemaal verdwijnen in een stoel. Maar Fleur debatteert goed. ,,En ze laat merken dat ze luistert. Ze benoemt steeds heel duidelijk waar ze precies op reageert, en op welk punt ze van mening verschilt. Wel komt Agema te hard over. ,,Dat sluike, donkere haar. En dan draagt ze ook nog eens vaak hoog gesloten, donkere kleding. Alle aandacht gaat dan naar haar gezicht. En dat staat vervolgens heel strak en emotieloos. Haar ogen kunnen vuur spuwen. Maar haar voorhoofd lijkt wel van steen. Agema zou baat hebben bij spieroefeningen om haar gezicht voorafgaand aan een presentatie te ontspannen. ,,Dan nog die haren uit haar gezicht en wat vaker lachen. Dan is het een heel ontwapenende vrouw.
Nebahat Albayrak (PvdA), die tot de val van dit kabinet staatssecretaris van Justitie was, heeft haar lengte wel mee. De Vries: ,,Ze staat altijd kaarsrecht. Dan heeft ze ook nog eens een warme stem, die vertrouwen geeft. Maar ook Albayrak heeft nog wat te leren. De Vries: ,,Ze maakt haar ellebogen altijd breed. Dat komt iets te dominant over. En haar manier van spreken lijkt soms wat aangeleerd. Ze maakt niet echt oogcontact. De boodschap wil daarom toch niet goed binnenkomen. De Vries: ,,Ik vind haar spreektrant ook te veel slow motion. Die is sussend, slepend. Daarmee houd je de aandacht niet vast. Bijl: ,,Dan zie je maar dat je er niet komt met vaardigheden. Uiteindelijk draait het om contact maken.
Iemand die dat heel goed doet, is Renske Leijten, woordvoerder gezondheidszorg en derde op de lijst van de SP. De Vries: ,,Wij vonden haar verrassend. Ze is strijdbaar, gepassioneerd en het meest authentiek van alle dames. Toch heeft ze rust in haar gezicht en in haar handen. Bijl: ,,Ze spreekt heel letterlijk tegen het publiek en iedereen in de zaal heeft het gevoel echt aangekeken te worden. Wat ze ook knap doet is dat ze emotie toont, maar alleen wanneer dat passend is. Als ze een voorbeeld geeft van een schrijnende situatie in de zorg, hoor je haar gevoel. Dat maakt het heel persoonlijk. Ook Renskes kleding deugt, vinden de kenners. ,,Een donker jasje, maar casual. Een jurkje, maar niet te veel sieraden. Bijl: ,,Wat ook heel erg klopt, is dat Renske samenvalt met haar verhaal. Vorm en inhoud zijn in een goede presentatie niet te scheiden. Wat je zegt, dat moet je ook zijn. Dat gaat bij haar helemaal goed. De Vries: ,,Haar valkuil is dat haar stem af en toe de hoogte in schiet. Dan is ze minder sterk.
Ook Femke Halsema, lijsttrekker van GroenLinks, gaat met spreken af en toe de mist in. ,,Ze praat met haar kaken op slot. Hoewel De Vries en Bijl veel lof hebben voor de rol van Halsema in de Tweede Kamer, moet ze ook uitkijken dat ze daar niet te veel in blijft hangen. ,,Ze is het morele geweten van de Tweede Kamer. Daar is dat een prima rol. Maar die moet je ook kunnen afleggen. In een debat moet je ook je eigen positieve eigenschappen voor het voetlicht weten te brengen. Dat Femke de laatste tijd af en toe haar vrouwelijkheid in de strijd werpt door een flirtende opmerking te maken, is alleen maar prima. ,,Als vrouw kom je daar wel mee weg. Tot op zekere hoogte. Seksuele toespelingen of platheid kunnen niet. En je moet na een frivole opmerking meteen weer terug naar de inhoud. Maar dat doet Femke allemaal prima. Verbeterpunten? Bijl: ,,Ze haalt verkeerd adem. Voorzitter (adempauze) het kan (adempauze) toch niet (adempauze) zo zijn (adempauze) Dat duidt op spanning, net als die gesloten kaken. De Vries: ,,Jammer, want als ze ontspannen is, is ze een heerlijk mens.
Tot slot Edith Schippers, de nummer twee van de VVD. Daar is iets vreemds mee, vinden Bijl en De Vries. ,,Ze ziet er uit als een GroenLinks-politica, maar in haar uitspraken is ze harder dan Rutte. Dat zaait verwarring. Die bloemetjesjurk, dat frivole haar, dat gezellige gezicht. En dan een snoeiharde boodschap: als je als twintiger zelf een fiets kunt kopen, kun je als je oud bent ook wel zelf een rollator kopen. Edith Schippers spreekt wel goed. Haar stem is krachtig, en ze bouwt rustmomenten in. De Vries: ,,Ze heeft ook een open, stralende glimlach. Die zie je alleen niet als ze spreekt. Dan lijkt ze emotieloos. Ook tegen haar zou ik willen zeggen: laat nou eens zien wat je drijfveren zijn. Waaróm je in de politiek bent gegaan. Bijl: ,,Als zij haar verhaal samen weet te brengen met wie zij zelf is, zal het ook minder onaangenaam van toon worden. Vorm en inhoud kunnen niet zonder elkaar. De Vries: ,,De kern van een goede presentatie is authenticiteit en de juiste balans tussen vorm en inhoud.
Moet je jezelf presenteren voor een publiek? Dit kun je leren van de Haagse vrouwen:
Wees consistent. De boodschap die je vertelt, moet passen bij de manier waarop je die vertelt. En ook bij hoe je er uit ziet.
Wees authentiek. Laat weten wat je verhaal met jou zelf te maken heeft. Meen wat je zegt.
Maak een keuze in je doel. Wat wil je bereiken? Wil je overtuigen? Geruststellen? Anderen aanvallen? Enthousiasmeren? Als je het allemaal tegelijk wilt, ben je niet te volgen.
Probeer zowel je gezonde verstand als je emoties te laten spreken, maar doe dat wel gedoseerd. Een lijst zakelijke punten op zakelijke toon, een menselijk voorbeeld met emotie. Als je zakelijke dingen op emotionele toon zegt, komt dat onprofessioneel over. Emotieloos over een gevoelige kwestie praten, lijkt juist weer harteloos.
Vrouwelijke kleding mag, maar houd het subtiel en maak er geen Unique Selling Point van. Geen diepe decolletés of korte rokjes. Niet te veel sieraden. Niet te veel make-up.
Probeer niet te hoog te praten. Dat wordt al snel schril en onaangenaam. Een lage stem geeft meer vertrouwen.
ANK BIJLEVELD – CDA: Vriendelijk en zakelijk. En dat klopt helemaal met hoe ze zich presenteert.
FLEUR AGEMA – PVV: Haar ogen kunnen vuur spuwen. Maar haar gezicht lijkt wel van steen.
NEBAHAT ALBAYRAK – PvdA: Maakt haar ellebogen altijd breed. Dat komt iets te dominant over.
RENSKE LEIJTEN – SP: Als ze spreekt, hoor je haar gevoel. Dat maakt het heel persoonlijk.
FEMKE HALSEMA – GROEN LINKS: Praat met haar kaken op slot. En ze haalt verkeerd adem.
EDITH SCHIPPERS – VVD: Zaait verwarring. Dat frivole haar en dan die snoeiharde boodschap.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!