Onpersoonlijke speech Wilders overtuigt niet
Ich bin ein New Yorker! Dat leek de centrale boodschap van Geert Wilders bij zijn toespraak op Ground Zero. Zonder dat hij die woorden letterlijk uitsprak, overigens. Wilders deed veel moeite om te laten zien dat hij de gevoelens van de aanwezige actievoerders begreep. Zijn toespraak was bovendien doorspekt met fraaie stijlfiguren. En toch overtuigde de speech nauwelijks. “I stand here before you as a Dutchman and a European”, zo sprak hij. Daar zat ‘m precies het probleem: geen moment stond hij daar als Geert Wilders.
Nederland vs buitenland
Er is een groot verschil tussen de toespraken die Geert Wilders in Nederland geeft en de toespraken die hij in het buitenland houdt. In Nederland houdt Wilders ervan om te verrassen met memorabele metaforen en te shockeren met controversiële ideeën. In het buitenland is de toon van zijn toespraken gematigder en de inhoud veel voorspelbaarder. De meeste uitspraken die de media halen (“Mr. Erdogan is a total freak”) doet Wilders wanneer hij improviseert tijdens interviews en persconferenties. Tijdens speeches zet hij rustig uiteen hoe de islam geen onschuldige religie zou zijn maar een gevaarlijke ideologie. Ook vertelt hij hoe blij hij is dat hij deze speech kan geven, waarbij hij benadrukt hoe de vrijheid van meningsuiting onder druk staat.
Een mooie illustratie daarvan is de openingspassage uit een speech die hij anderhalf jaar geleden gaf in New York:
Thank you very much for inviting me. And – to the immigration authorities – thank you for letting me into this country. It is always a pleasure to cross a border without being sent back on the first plane. Today, the dearest of our many freedoms is under attack all throughout Europe. Free speech is no longer a given. What we once considered a natural element of our existence, our birth right, is now something we once again have to battle for.
Het is inmiddels zijn standaard openingsgrap bij toespraken in het buitenland. Zoals bij zijn speech bij de House of Lords op 5 maart van dit jaar:
It is great to be back in London. And it is great that this time, I got to see more of this wonderful city than just the detention centre at Heathrow Airport.
Onwennige opening
De speech die Wilders gisteren uitsprak, kende een heel andere en misschien daardoor ook een wat onwennige start. De voorbereide versie van de speech die enkele minuten na de toespraak online stond, begon zo:
Dear friends,
May I ask you to be silent for ten seconds? Just be silent and listen. Ten seconds. And listen… What we hear are the sounds of life in the greatest city on earth. No place in the world, no place in human history, is as richly varied and vibrant and dynamic as New York City. You hear the cars, you hear the people, you hear them rushing to their various destinations, you hear the sounds of business and of pleasure, you hear the cheers, you hear the cries, the buzzing sounds of human activity. And that is how it should be. Always.
Now close your eyes – I know it’s a beautiful day, but close your eyes. I have been told that this day nine years ago was just such a beautiful day — and remember, or try to remember, or try to imagine the sounds which were heard here on this spot under this same blue sky exactly nine years ago. The sound of shock, the sound of destruction, the sound of panic, the sound of pain, the sound of terror. Did New York deserve this? Did America deserve this? Did the West deserve this? What, my friends, would you say to people who argue that New York, that America, that the West had itself to blame for those horrible sounds? There are people in this city who argue this. And they are angry because we are gathered here today to commemorate, to make a stand, to draw the line.
Een typisch Amerikaanse opening, volgens het boekje haast. Maar dat is niet hoe Wilders gisteren zijn speech begon. In plaats daarvan improviseerde Wilders:
Ladies and gentlemen, let me start by saying: “No mosque here!”
Toen de aanwezige actievoerders de laatste zin enthousiast overnamen en veelvuldig scandeerden, leek Wilders wat uit zijn element. Uiteindelijk complimenteerde hij de groep — Exactly! — maar soepel ging het allerminst. Onwennig leek het zelfs, die publieksinteractie. Datzelfde geldt voor de overgang naar de oorspronkelijke opening. Die zo emotioneel en gevoelig bedoelde passage viel nu wat in het water.
Quotes van derden
Wat Wilders wel weer slim deed, was het quoten van derden. Voor het Amerikaanse publiek haalde hij onder meer uitspraken aan van burgemeester Bloomberg en oud-presidenten Ronald Reagan en Abraham Lincoln. De quote van Reagan gaf hij extra symboliek door te benadrukken dat hij die ooit uitsprak in Normandië, 40 jaar na D-Day:
We will always remember. We will always be proud. We will always be prepared, so we may always be free.
Zoiets doet Wilders wel vaker. Zo quote hij graag Winston Churchill, en dan met name de volgende quote:
Mohammedanism is a militant and proselytizing faith. No stronger retrograde force exists in the World. It has already spread throughout Central Africa, raising fearless warriors at every step (…) the civilization of modern Europe might fall, as fell the civilization of ancient Rome.
Subtiel benadrukt Wilders ook vaak dat Churchill de Koran vergeleek met Mein Kampf in zijn alom geprezen boek ‘The Second World War’. Een boek dat beloond werd met de Nobelprijs voor de literatuur.
Onpersoonlijk
Ten opzichte van eerdere speeches in het buitenland valt een belangrijk verschil op: het totale gebrek aan persoonlijke elementen in zijn toespraak. Doorgaans weet Wilders zijn eigen biografie naadloos te verweven met de centrale boodschap van de toespraak. Bijvoorbeeld zo, bij zijn eerdere speech in New York:
As you might know, I will be prosecuted, because of my film Fitna, my remarks regarding Islam, and my view concerning what some call a ‘religion of peace’. A few years from now, I might be a criminal. Whether or not I end up in jail is not the most pressing issue; I gave up my freedom four years ago. I am under full-time police protection ever since. The real question is: will free speech be put behind bars? And the larger question for the West is: will we leave Europe’s children the values of Rome, Athens and Jerusalem, or the values of Mecca, Teheran and Gaza?
Ook bij zijn speech voor de House of Lords sprak hij veelvuldig over zichzelf, om vervolgens doodleuk op te merken:
But it is not all about me, not about Geert Wilders. Free speech is under attack. Let me give you a few other examples.
In zijn opiniestukken haalt Wilders regelmatig persoonlijke anekdotes aan. Zoals in zijn stuk op MuslimDebate.com, dat tevens verscheen in NRC Handelsblad. Hij begint daar als volgt:
I first visited an Islamic country in 1982. I was 18 years old and had traveled with a Dutch friend from Eilat in Israel to the Egyptian Red Sea resort of Sharm-el-Sheikh. We were two almost penniless backpacking students. We slept on the beaches and found hospitality with Egyptians, who spontaneously invited us to tea. I clearly recall my very first impression of Egypt: I was overwhelmed by the kindness, friendliness and helpfulness of its people.
Even later schrijft hij:
I made a mistake in Cairo. We had almost no money and I was thirsty. One could buy a glass of water at public water collectors. It did not look clean, but I drank it. I got a terrible diarrhea. I went to a hostel where one could rent a spot on the floor for two dollars a day. There I lay for several days, a heap of misery in a crowded, stinking room, with ten other guys. Once Egypt had been the most advanced civilization on earth. Why had it not progressed along with the rest of the world?
Niet elke speech hoeft persoonlijke elementen te bevatten. Maar het moet wel een speech zijn die bij de spreker past. En deze speech had (op enkele woordjes na) door iedere willekeurige spreker bij die gelegenheid uitgesproken kunnen worden. Het lijkt wel alsof de organisatie van het protest de namen van de sprekers en de speeches in twee aparte bakken heeft gestopt en — ware het een Champions League loting — volstrekt willekeurig speeches aan de sprekers heeft gekoppeld.
Meerdere speechwriters?
Daarbij vermoed ik dat de speech door meerdere speechwriters is opgesteld. Verschillende passages passen niet goed bij elkaar qua schrijfstijl en ook het niveau van Engels wisselt erg. Het begin en het einde van de speech bevat veel zinnen die weliswaar grammaticaal correct zijn, maar toch niet snel zo door een native speaker verwoord zouden zijn. Neem deze zin:
You hear the cars, you hear the people, you hear them rushing to their various destinations, you hear the sounds of business and of pleasure, you hear the cheers, you hear the cries, the buzzing sounds of human activity.
De constructie is grammaticaal correct, maar bijzonder houterig. Zet dat eens af tegen zinnen als:
It must defend itself against the powers of darkness, the force of hatred and the blight of ignorance.
Een Nederlandse speechwriter die zulke volzinnen produceert in het Engels, mag gerust een sollicitatiebrief sturen naar Debatrix. 🙂
Onduidelijk doel
Moet u een belangrijke speech geven?
Onze experts adviseren topmanagers en landelijke politici bij carrièrebepalende speeches en presentaties. En als die dat nog niet zijn, dan zorgen wij dat ze dat worden! Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie.
Wat Wilders als doel heeft gekozen voor zijn speech, is mij niet geheel duidelijk. In Nederlandse toespraken is dat vrij voorspelbaar: Wilders wil agenderen. Hij is binnen en buiten de Kamer een meester in het naar zijn hand zetten van het debat. In ieder belangrijk Kamerdebat weet Wilders wel een voorbeeld te noemen of een frasering te gebruiken die er voor zorgt dat iedereen het heeft over wat Wilders heeft gezegd, in plaats van wat de andere sprekers wilden zeggen. Wilders kiest zijn doelgroep zorgvuldig, waardoor hij in de Kamer vaker tegen het volk — of specifieker: de achterban van zijn voornaamste concurrenten — spreekt, dan tegen de 149 andere Kamerleden.
Het lijkt er sterk op dat minimaal tien keer zoveel Nederlanders zijn speech in New York hebben gevolgd dan Amerikanen. Wilders had dat van tevoren kunnen weten. Hij koos er echter voor om heel veel voorbeelden te gebruiken in zijn toespraak waar geen Nederlander zich iets bij kan voorstellen. Hoeveel Nederlanders kennen het liedje “Have You Forgotten” van Darryl Worley? Wie weet wat Imam Rauf precies heeft gezegd, of wie hij zelfs is?
Misschien is het bewust. Als signaal. Met als belangrijkste boodschap: beste Nederlanders, deze speech is niet bedoeld voor jullie.
Als de speech zozeer op de Amerikanen gericht was, dan is het nog opmerkelijker dat er zo weinig persoonlijke elementen in zaten. Niet alleen omdat hij minder bekend is in Amerika, maar omdat de speech een ideale fundraiser had kunnen zijn voor rijke Amerikanen die hem graag willen steunen in zijn strijd. Dan moet je natuurlijk wel iets over jouw strijd vertellen.
Zelf zegt hij tijdens zijn toespraak het volgende over zijn doel:
My friends, I have come from the other side of the Atlantic to share your grief for those who died here nine years ago.
En even later:
That is why we are here today. To draw the line.
Daarmee zegt hij: ik begrijp jullie. Ik ben een van jullie. Of misschien zelfs: Ich bin ein New Yorker!
Veel meer dan dat zei hij echter niet tijdens zijn toespraak. Zonde, want zo’n mooi platform krijg je niet vaak om je boodschap te verkondigen. Zelfs Wilders niet.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!