Omgaan met spreekangst? Kinderspel!
Knikkende knieën, een bibberende stem, een kurkdroge mond en een gevoel alsof je naar de wc moet? Veel mensen ervaren dergelijke symptomen als ze moeten spreken in het openbaar. En die symptomen dragen natuurlijk niet bij aan jouw overtuigingskracht.
Voor Debatrix coach ik regelmatig mensen die het moeilijk vinden om voor een groep te spreken en soms komen de toegepaste theorieën uit onverwachte hoek. De afgelopen tien jaar ging ik in mijn vrije tijd vaak mee als begeleider op de kinderkampen van Stichting de Ster. Daar leren kinderen al op jonge leeftijd om te gaan met lastige situaties die te maken hebben met pestgedrag en vriendjes maken, maar ook met onzekerheid. En juist díé lessen blijken ook erg goed toepasbaar op volwassenen met last van spreekangst.
Twee belangrijke lessen waar je zelf direct mee aan de slag kunt:
1. Hoe hoog zit jouw Stermometer?
Stel je eens voor dat jouw lichaam een hele grote thermometer is. Deze thermometer meet alleen geen temperatuur maar de hevigheid van een emotie: de Stermometer. Dat kan bijvoorbeeld boosheid zijn, de slappe lach, maar ook (spreek)angst. Deze emotie kan van je voeten (geen angst) tot je kruin (verlammende angst) stijgen, maar je kunt deze emotie zelf ook laten zakken. Alleen al door te beseffen dat dit een glijdende schaal is leer je ook herkennen dat je niet ‘in eens’ een grote, verlammende angst hebt, maar dat je deze emotie langzaam opbouwt.
Door in een vroeg stadium te herkennen dat jouw Stermometer voor angst aan het stijgen is ben je nog goed in staat om in te grijpen zodat je deze emotie kan laten dalen voordat de ‘verlammende’ werking intreedt en het erg moeilijk wordt om jouw emotie onder controle te krijgen.
Nu je weet wannéér je kunt ingrijpen rest natuurlijk de vraag: hóe grijp je dan in? Er zijn verschillende technieken die je kunt toepassen. Zo kun je je focussen op je ademhaling of afleiding zoeken, maar op Sterkamp leer je nog een handige techniek.
2. Bedenk een ‘Helpende Gedachte’
Op de kampen van Stichting de Ster leren de kinderen dat het aanpassen van hun gedachten de uitkomst van een lastige situatie kan beïnvloeden. De geleerde theorie maakt gebruik van de 5 G’s uit de Cognitieve Gedragstherapie. Deze leren ons namelijk dat een Gebeurtenis jouw Gedachte bepaalt, deze gedachte bepaalt je Gevoel, het gevoel bepaalt jouw Gedrag en dit gedrag heeft een Gevolg.
Op de oorspronkelijke gebeurtenis heb je geen invloed, bijvoorbeeld ‘Je moet jouw project presenteren voor een zaal vol collega’s’. De gedachte die je daarbij hebt bepaal je echter zelf. Een erg negatieve niet-helpende gedachte die in je op kan komen kan zijn ‘als ik maar niet mijn tekst vergeet, want dan sta ik voor aap!’.
Je krijgt daar een vervelend gevoel bij waardoor je je onzeker gaat gedragen: je stem begint te trillen, je kijkt erg veel op je blaadje, je krijgt rode vlekken in je nek. Je hebt een gesloten houding en je hoofd is meer bezig met het ‘niet vergeten’ en het afwerken van je verhaal dan met echt contact maken. Het gevolg is dat het publiek zich ook ongemakkelijk gaat voelen, argwanend kan worden of dat ze niet veel zullen begrijpen van jouw project.
Aan de gebeurtenis verander je niets, maar de gedachte daarbij heb je zelf in de hand. In dit voorbeeld kun je namelijk ook gebruik maken van een hele positieve helpende gedachte: ‘ik ben de persoon met de meeste kennis over dit project en mijn collega’s willen daar graag meer over weten!’.
Het gevoel dat je nu kan krijgen is trots. Het gedrag dat je zal vertonen is een enthousiaste manier van vertellen waarbij je veel contact maakt met het publiek om alles zo duidelijk mogelijk uit te leggen. Het is nu natuurlijk veel leuker om te presenteren en je zult nu waarschijnlijk minder ‘spreekangst’ ervaren. Het gevolg is dat jouw collega’s het leuk en interessant vinden om naar jou te luisteren waardoor ze veel opsteken van jouw project. Een kleine verandering van de niet-helpende naar een helpende gedachte heeft dus een groot effect op het eindresultaat:
Kortom, heb je snel last van spreekangst en/of de vervelende kenmerken die daarbij horen, volg dan de volgende twee stappen:
- Herken eerst hoe hoog jouw Stermometer zit (hoeveel angst voel je?). Als je merkt dat deze aan het stijgen is maar nog niet zijn max heeft bereikt is het niet moeilijk om in te grijpen.
- Bedenk een helpende gedachte die ervoor zorgt dat jouw gevoel (Stermometer!), gedrag en uiteindelijk het gevolg een stuk positiever uitpakt en je jouw spreekangst de baas bent!
Dit artikel is geschreven met toestemming van Stichting de Ster.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!