Arjen Lubach maakte in zijn show een item over de namen van vleesvervangers. Aanleiding was de stemming in het Europees Parlement hierover. De namen zouden leiden tot verwarring. Lubach maakte gehakt 😉 van dit idee. Maar klopt zijn punt wel? En – veel interessanter – hoe zit het met de onderliggende vraag achter dit semantische gesteggel? De effectiviteit van het gebruik van deze namen.
Your have to murder to call it a burger
Zijn uitzending ging Arjen Lubach in op het gebruik van vleesnamen als ‘hamburger’ of ‘worstje’ bij vegetarische producten. Het punt van de landbouwlobby en de Franse parlementariër die het voorstel maakte is dat deze namen verwarrend zouden zijn voor consumenten. Lubach maakte daarop een prachtige anti-promo zoals alleen hij dat kan.
Sidenote: Overigens de soep (met vega-balletjes) zal niet zo heet gegeten worden. Eerst moet het Europees Parlement ervoor stemmen, dan zal de Europese Commissie er wetgeving van maken en dan moet het nog door de Europese Raad goedgekeurd worden. Daarin zit dus oa. Nederland. En Nederland is op het moment tegen.
Die domme consument… dat ben jij dus
Het is al een tijdje bekend dat onze dagelijkse beslissingen rondom voedsel niet zo doordacht zijn als we zelf denken. Vijf stuks groente en vijf stuks fruit. We weten allemaal dat we gezond moeten eten. In Groot Brittannië en de VS is het mantra van ‘5 A Day’ één van de meest ingeburgerde campagnes ooit. Maar hier is het gekke… Terwijl de bekendheid van deze slogan groeide is in de loop van de jaren ongezonder eten nog meer de norm geworden. Iedereen weet het. We moeten gezonder eten. Toch doen we het niet. Blijkbaar zit er een gigantische ruimte tussen wat we willen en wat we onbewust continu blijven doen. Hoe komt dat?
Prikkels zijn krachtiger dan campagnes
De oorzaak zit hem in subtiele prikkels in onze omgeving. Een recent Nederlands onderzoek liet zien dat slimme prijsaanpassingen en een andere inrichting van een supermarkt kan helpen om mensen betere voedselkeuzes te laten maken. Dit was weliswaar gedaan in een virtuele supermarkt, maar een fysiek experiment in Engeland vorig jaar liet al zien hoe krachtig alleen al een andere inrichting van een supermarkt is op het beïnvloeden van de keuzes van consumenten (en ja, dat ben jij ook… je bent nu eenmaal geen supermens). Die karikatuur van Lubach van de hulpeloze consument ligt dus een stuk dichter bij de waarheid dan we zelf willen toegeven.
Het punt is… reframing werkt
Dat we dus besluiten nemen op basis van prikkels waar we ons niet eens bewust van zijn is dus zonneklaar. De vraag is, gaat dit ook op met de namen van vleesvervangers?
Een onderzoek van twee jaar terug geeft hier antwoord op. De onderzoeker Bacon (Net echt, je verzint het niet) liet zien dat het veranderen van het label van “meat-free” en “vegetarian” voor termen die meer de nadruk wisten te leggen op de smaak en de oorsprong van het product, de verkopen van deze producten tot wel 76% deed stijgen. Kritische noot: Dat mega-getal kwam mede door de lage baseline sales van dat ene product dat op slechts 0,4% zat – dan is het logisch dat je zo’n procentuele megastijging ziet. Maar ook producten die bijna 5% van de omzet uitmaakten zagen een stijging van 18% zien door de naamsverandering.
Daarnaast is er vooral kritiek omdat in dit onderzoek – en de vele varianten en replicaties die volgden – omdat er sprake zou zijn van misleiding van de doelgroep. Mensen zouden door de naamsverandering niet meer bewust kiezen voor de vegetarische optie, maar dat is nu juist het punt.
Bron: Bacon, L., J. Wise, S. Attwood & D. Vennard. 2018. “Language of Sustainable Diets.” Technical Note. Washington, D.C.: World Resources Institute. Available online at: www.wri.org/publication/renaming-vegetarian-dishes
Wat heb jij hier nu aan?
Allereerst, het besef dat jij meer vatbaar bent dan jij dacht voor schijnbaar futiele prikkels zoals productnamen. Wil je iets veranderen in jouw gedrag dan zal jij je vooral moeten richten op het verwijderen of veranderen van deze prikkels.
Kortom, Arjen Lubach heeft het dus mis in zijn satire. De consument wordt juist wel misleid…of beter wij worden verleid. Wij worden verleid zoals we elke dag verleid worden in de supermarkt om suiker ipv groente te kopen. Nu worden we verleid om minder vlees te eten. Of we dat wenselijk vinden is een politieke keuze. Een keuze die we met deze kennis wel degelijk bewust kunnen en moeten maken.
debatrix 
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!