Indringend en indrukwekkend, dat was de toespraak van André van Duin op de Dam. Hij raakte ons met zijn woorden, met zijn persoonlijke verhaal en met het kleine gebaar aan het eind. Maar wat als hij in plaats van alleen een toespraak, ook een PowerPoint-presentatie had voorbereid?
Die zou er waarschijnlijk ongeveer zo hebben uitgezien:
En ja, deze PowerPoint is natuurlijk wel erg suf. Maar wees eens eerlijk, hoeveel presentaties zien er ongeveer zo uit? En voegen zulke slides werkelijk wat toe voor je publiek? In veel gevallen is de inhoud van een boodschap sterk genoeg en kun je je slides beter achterwege laten.
Vijf tips
Hieronder vijf lessen uit de toespraak van André van Duin (spreektekst), die ook jij kunt toepassen.
Speeches zijn ideaal voor het overbrengen van een gevoel. Meer dan je stem heb je niet nodig om mensen te raken. Júist door soms even een pauze te laten vallen. Door je publiek niet af te leiden met ingewikkelde plaatjes en grafieken. Door na te denken over een krachtige formulering (‘angst, onzekerheid, ontbering en onderdrukking’). Je slaat namelijk ook online snel elke intimiteit dood zodra je je scherm deelt.
Maak het persoonlijk. André van Duin twijfelde vooraf of hij deze speech wel moest geven. Wat moest hij nou vertellen? Hij was immers geboren na de oorlog en zijn vader had hem er nooit iets over willen vertellen. Maar júist die stilte, die vertelde ook een verhaal. Zeker omdat Van Duin ons een inkijkje gaf in hoe dat dan thuis ging: “Als ik er wel eens naar vroeg zei hij altijd: Dat wil je niet weten, jongen.“
Verander van perspectief. Veel mensen vertellen verhalen vanuit één perspectief. En dan ook nog eens vanuit ons eigen perspectief. In een enkel zinnetje verandert Van Duin dat tijdens zijn toespraak. Na het Rotterdamse perspectief (ontelbare gewonden, honderden doden) volgt direct: “Der Luftwaffe keerde tevreden huiswaarts.” Heel even zien we de trotse piloot voor ons. Het contrast tussen het leed en ’tevreden’ schuurt natuurlijk ook. Dat maakt de tekst direct prikkelender.
Gebruik eenvoudige zinnetjes die blijven hangen. “In nog geen twintig minuten,” zo sprak Van Duin twee keer over het bombardement op Rotterdam. In nog geen twintig minuten. Opnieuw een een fraai contrast tussen het korte tijdsbestek en het onbeschrijfelijke leed. Maar ook: “De vrijheid dat iedereen hier zichzelf kan zijn. Zonder dat iemand anders daar wat van zegt.” Júist met die acht extra woorden zet Van Duin het concept van vrijheid krachtig neer.
Kies voor beeldende taal. “Wegen en bruggen werden afgesloten, zodat niemand kon ontsnappen. Op onderduikers en zij die wilden vluchten, werd meteen geschoten.” We zien het direct voor ons. En dat is ook wel nodig, want laten we wel zijn: bij een razzia kunnen de meesten van ons anno 2021 weinig voorstellen. En even later: “Drie grote roze driehoeken op de grond vormen het symbool van discriminatie en vernedering. Er liggen daar altijd bloemen, het hele jaar door.” Van Duin durft ons als luisteraar ook zelf de conclusie te laten trekken. Want dat er het hele jaar door bloemen liggen, is niet alleen heel beeldend — het zegt iets over het belang van het monument.
Kortom: durf eens wat vaker te speechen, zonder PowerPoint. En nee, niet elke gelegenheid leent zich voor een toespraak. Maar probeer bijzondere momenten (positief of negatief) eens wat vaker aan te grijpen voor een verhaal. Vind je dat nog lastig? Wacht bij de volgende presentatie drie minuten voordat je je scherm deelt en probeer eerst eens je publiek te raken met een mooi verhaal of een persoonlijke anekdote.
Oefening baart kunst. Succes!
Gratis overtuigtips
Ontvang net als 15.000+ lezers elke week een praktische overtuigtip!
DebatrixIets voor elkaar krijgen? Deze 3 technieken boosten jouw overtuigingskracht
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!