Troonrede 2021: zó lees jij jouw teksten beter voor
Koning Willem-Alexander struikelde in 2021 wel erg vaak over de tekst van de Troonrede. Nu lag dat voor een deel aan de weinig sprankelende tekst; de aanwezigen keken alsof ze een rouwplechtigheid hadden bezocht. Maar ook een saaie tekst moet je foutloos en met energie kunnen voordragen met de juiste oefening en een goede voorbereiding.
Vijf speechtips om jouw teksten beter voor te lezen
- Oefen regelmatig met het voordragen van uiteenlopende teksten. Soms kan dat een ambtelijke tekst zijn, dan weer een strip- of kinderboek. Dit hoeft maar vijf minuten per keer. Neem alles op met je telefoon en luister het terug. Benoem iedere keer iets wat goed ging en iets wat beter kan. Schrijf die dingen op en probeer ze een week later toe te passen. Soms kun je de opname ook aan iemand anders laten horen voor tips of suggesties. Je zal merken dat het al snel soepeler gaat!
- Experimenteer met de opmaak van je eigen spreektekst. Juist door belangrijke woorden te onderstrepen, wordt het makkelijker de juiste zaken te benadrukken en je minder te verspreken. “Twintig jaar lang heeft de internationale gemeenschap zich [in Afghanistan] ingezet voor kansen voor meisjes en jongens,” aldus onze koning. Ai. In de officiële tekst stond: “…voor meisjes en vrouwen.” Grote kans dat dat niet was gebeurd als ‘meisjes en vrouwen’ was onderstreept. Begin elke zin ook op een nieuwe regel: dat leidt tot beter oogcontact (zie deze speechwriterstool). Begin nieuwe blokjes op een nieuwe pagina. Zo laat je automatisch pauzes vallen op de juiste momenten.
- Schrap tongbrekers. Loop je bij het oefenen van een tekst een keer vast? Pas de tekst dan aan. In de eerste minuut liep de koning vast bij het woordje “alomvattend”. Daar kun je dan wel vijftien keer op oefenen, maar bij het begeleiden van ministers en Eurocommissarissen is mijn motto altijd: als je er één keer over struikelt, schrappen! De kans is namelijk groot dat het bij de uiteindelijke voordracht ook gebeurt. En het leidt hoe dan ook tot extra spanning. Onnodige spanning.
- Voeg plaatjes toe in de spreektekst. Het energieniveau gaat bij speeches vaak omlaag vanaf pagina drie, en soms nog eerder. Een belangrijke reden: elke pagina lijkt op de vorige. Je maakt het zo wel erg saai voor jezelf. Dat wordt al anders als je plaatjes toevoegt aan je tekst. Je slaat de pagina om en direct zie je: ah, nu mag ik daarover spreken. Als je het voor je ziet, is de kans ook groter dat je er sprankelend en charismatisch over spreekt.
- Voer een informeel gesprek met iemand over het onderwerp van je verhaal en neem dat gesprek op. Probeer vervolgens zoveel mogelijk woorden en zinnen uit die conversatie direct in je speech op te nemen. Je zult zien dat de tekst direct veel natuurlijker aanvoelt: het is ineens jouw taal geworden. Want de koning mag bij de troonrede niet zelf zijn woorden kiezen — maar jij mag dat natuurlijk wél!
Executive coach Lars Duursma analyseerde de troonrede voor EditieNL. Bekijk hierboven het fragment.
Nog een tip:
Print / schrijf je tekst colonmetrisch, dat is in adem-eenheden.
Dan lees je zoals je spreekt en het lezen gaat makkelijker.