Op zoek naar het Grote Gelijk
Samen met de lezers van nrc.next gingen Lars Duursma, Job ten Bosch en Take Ligteringen een half jaar lang op zoek naar de beste overtuigtrucs en -strategieën. Hun wekelijkse artikelen oogstten in totaal meer dan tweeduizend reacties. De artikelen vormden tevens de basis voor het boek Ik krijg altijd gelijk — chef nrc.next: “Had ik dit boek maar twintig jaar eerder gelezen…” — dat een regelrechte bestseller werd. Hieronder de volledige inleiding van het project.
Ik krijg altijd gelijk!
Miljoenen meningen vechten om voorrang. Op televisie, op de radio en op internet vliegen de opinies je om de oren – vooral op internet, met zijn duizenden discussiefora en honderdduizenden weblogs. Nimmer werden debatten zó fel gevoerd, werden meningen zó fanatiek verdedigd en was er zó weinig respect voor de zienswijzen van andersdenkenden. Het uitzettingsbeleid van een minister die de wet uitvoert, wordt tegenwoordig vergeleken met de manier waarop Duitsers de joden kwamen ophalen. Een minister die vindt dat islamitische waarden op termijn deel kunnen gaan uitmaken van de Nederlandse cultuur, is ‘knettergek.’ En dat is dan alleen nog maar de politiek. Op internet, op straat en in de kroeg neemt het verbale en schriftelijke haantjesgedrag nog veel ergere vormen aan.
Het recht op vrije meningsuiting gaat niet vergezeld van de plicht tot luisteren. En dus luisteren we niet. Ons rotsvaste vertrouwen in de waarde van onze eigen mening maakt dat we tegengestelde meningen eigenlijk niet serieus nemen. Wanneer is de laatste keer dat jij je door iemand hebt laten overtuigen van een standpunt waar je het eerst volstrekt mee oneens was? En wanneer was de laatste keer dat je werkelijk iemand hebt overtuigd?
Interactief
Wij gaan proberen enige orde te scheppen in de meningenchaos die ons land teistert. We gaan een interactief boek schrijven over overtuigen. Interactief. Dat betekent dat jullie ons gaan helpen. Of niet soms? Nou ja, eigenlijk gaan we elkaar helpen. Dat is het idee. We gaan elkaar helpen gelijk te krijgen, zodat we voortaan zelfs de mensen met de grootste bek eens goed op hun nummer kunnen zetten – thuis, op het werk en daarbuiten. Want daar zijn heus voldoende mogelijkheden voor, en die gaan we allemaal verkennen.
Ik krijg altijd gelijk. Dat wordt de titel van ons boek en het doel van onze missie. Inderdaad, het kan ons weinig schelen wie er gelijk heeft. We zijn geen moralisten. Het gaat ons erom dat iedereen het recht heeft om zo nu en dan gelijk te krijgen.
De komende maanden gaan we bewezen technieken en smerige trucs behandelen aan de hand van actuele nieuwsitems. Wij schrijven twintig weken lang iedere maandag een artikel in deze krant. Daarin behandelen we stuk voor stuk de meest bruikbare manieren om je gelijk te krijgen. Op de website mogen jullie onze stukken vervolgens naar hartelust becommentariëren, toejuichen of afbreken. Maar we zijn vooral geïnteresseerd in jullie eigen ervaringen. Verhalen uit het dagelijks leven waar andere lezers iets aan kunnen hebben. De beste reacties verwerken we in het boek, met naam en toenaam. Bovendien verschijnt er iedere vrijdag in de krant een samenvatting van de oogst van de voorbije week.
Komt een patiënt bij de dokter
Menig huisarts wordt zo langzamerhand radeloos van de vele eigenwijze patiënten die zelf al een diagnose hebben gesteld en deze op het spreekuur komen onderbouwen met prints van medische internetsites. De first opinion van de arts is voor menig patiënt inmiddels een second opinion geworden. De dokter wordt niet meer automatisch op zijn diploma’s geloofd, en moet zich dus continu bewijzen. Uit recent onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de patiënten het advies van hun huisarts niet of onvolledig opvolgt. Informatie die ons het tegendeel vertelt van wat we willen horen, vinden we blijkbaar lastig. Nu zal de huisarts niet in alle gevallen gelijk hebben – maar ongetwijfeld heel wat vaker dan hij van de patiënt gelijk krijgt. Moet de verbandtrommel plaatsmaken voor een retorische trukendoos?
Deze onderneming is voor ons een experiment, een zoektocht naar het Grote Gelijk. We hebben ons uitvoerig in de beginselen van retorica en overtuigingskracht verdiept, maar ook onze uitgangspunten kunnen nog worden aangescherpt, genuanceerd of zelfs gewijzigd. Daartoe zullen we juist datgene moeten doen dat voor veel mensen zo moeilijk lijkt: we zullen moeten luisteren. Laten we hopen dat jullie ons en elkaar veel interessants te melden hebben.
Leuk initiatief!
Ik las er al iets over in NRC Next. Heb net de Retorica van Aristoteles uit. Dit lijkt me een mooie aanvulling.
Het leek mij ook een leuk initiatief, maar er vindt wel censuur plaats. Wie trekt er aan de touwtjes?? Gelijk krijgen in Nederland is nog altijd een intransparant proces, waarbij niet nader bekendgemaakte, invloedrijke personen degenen, die gelijk hebben, de mond snoeren.
Hoe bedoel je dat precies? Wie snoert wie de mond?
Ik ben juriste en om die reden bekijk ik alles met een juridisch oog. Wat ik bedoel is, dat het zoeken naar het grote gelijk in de samenleving beperkt wordt. Klokkenluiders worden bijvoorbeeld altijd de mond gesnoerd. Zo werd ik in 2004 per ongeluk een klokkenluider, zonder dat ik dat in de gaten had. Vanwege mijn optmistische aard wilde ik een misstand openlijk aankaarten bij de veroorzaker daarvan in de veronderstelling dat mijn voorgestelde oplossing zou worden gevolgd. Ik zag over het hoofd dat de door mij aangeklaagde persoon onmiddellijk een misdrijf tegen mij zou kunnen begaan. Van de arts in het ziekenhuis verwachtte ik geen aanval op mij, omdat ik geen patient ben en ik niet in een relatie sta tot de arts. Tot dan toe had ik voornamelijk integere mensen ontmoet, maar het netwerk van de door mij aangeklaagde arts blijkt uitsluitend uit de niet integere leden uit lagere (verpleegsters, tuchtrechters) maar ook uit de hoogste regionen van de maatschappij (zoals gespecialiseerde topadvocaten en leden van de Raad van het ziekenhuis) te bestaan. Zo leerde ik de duistere zijde van de maatschappij kennen en zo leerde ik dus dat het zoeken naar het grote gelijk beperkt wordt door de niet integere personen, welke degenen die gelijk hebben, de mond trachten te snoeren op oneigenlijke wijze. In dat kader luidt mijn vraag dus: Wie trekken er aan de touwtjes in de samenleving? Ik ben ook erg benieuwd naar het grote gelijk en ik doe graag mee aan het debat.