Voorbeschouwing

Het EénVandaag-debat belooft het spannendste debat te worden in de verkiezingsstrijd tot nu toe. Zal het gat tussen de VVD en de PvdA nog kleiner worden? Aan het EénVandaag-debat vanavond doen zes lijsttrekkers mee: Mark Rutte, Job Cohen, Jan Peter Balkenende, Femke Halsema, Emile Roemer en Geert Wilders. Wat mogen we van ze verwachten?

Mark Rutte kan het zich niet veroorloven om de strijd als gewonnen te beschouwen. Hij zal dus met passie zijn standpunt bepleiten. De vraag is of hij dezelfde felheid en gedrevenheid toont die hem tot nu toe hebben gekenmerkt in het debat.  Door iets meer reflectie en afweging te tonen kan hij beter de zwevende kiezer naar zich toe trekken die misschien niet zeker weet of het VVD-beleid het beste is.

In elk geval mag Rutte verwachten het doelwit te zijn van de meeste aanvallen. Als koploper in de peilingen, valt er bij hem immers het meeste te halen voor de andere partijen.

Job Cohen zal zo veel mogelijk de strijd proberen neer te zetten als een tweestrijd tussen de PvdA en de VVD. Het stelt hem in staat om zijn plannen te contrasteren met de, volgens hem, kille plannen van de liberalen. In elk nieuw debat tot nu toe heeft Cohen zijn verhaal beter over het voetlicht gebracht. Hij weet zijn kernpunten korter en krachtiger te formuleren, wat noodzakelijk is gebleken om overeind te blijven in de verkiezingsdebatten die een hoog tempo hebben. Als hij vanavond wederom is verbeterd, is hij een geduchte concurrent voor Mark Rutte.

Jan Peter Balkenende heeft tijdens de campagne en de afgelopen debatten laten zien in aanvalsmodus te zitten. Hij viel vaak aan. Maar slaagde er niet in om kiezers weg te halen bij zijn tegenstanders. Vindt hij vanavond een aanval die wél succesvol is?

De andere lijsttrekkers zullen moeten vechten om aandacht. Allemaal hebben zij daar hun eigen strategie voor. Emile Roemer zou teleurstellen als hij niet weer een grappige oneliner maakt. De vraag is of hij dit keer niet alleen grappig is maar of hij ook zijn kernboodschap ermee over het voetlicht brengt. Femke Halsema doet het door haar gretigheid te tonen om te regeren. Ten slotte, zal Geert Wilders zo veel mogelijk zijn kernpunt van de massa immigratie onder de aandacht brengen.

Toch is het de laatste fase van de verkiezingsstrijd. Kunnen deze debatten nog wel een verschil maken? Als we de geschiedenis mogen geloven wel. In 1986 voorspelde de opiniepeilers een zege voor de PvdA onder leiding van Joop den Uyl. Maar één debat tussen de drie grote partijen vlak voor de verkiezingen bracht daar verandering in. Toen Den Uyl en VVD-leider Ed Nijpels elkaar constant in de haren vlogen, kon Ruud Lubbers zich profileren als de staatsman. Het bood het CDA de opening om tegen alle verwachtingen in een monsterzege te behalen, namelijk het grootste zetelaantal ooit.

Veel kiezers zijn nog zwevend. Die zullen het debat van vanavond en morgen gebruiken om hun definitieve keuze te bepalen.