Nabeschouwing

Job Cohen beheerst de dynamiek van het debat onvoldoende. Dat concluderen de debatexperts van Debatrix in hun analyse van het RTL premiersdebat. De PvdA-leider werd met name tijdens het eerste helft van het debat hard aangevallen door Geert Wilders en Mark Rutte. En met die aanvallen wist Cohen zich geen raad.

Het leek erop alsof Cohen zich erop had voorbereid elke vraag in drie fasen te beantwoorden: hierover zijn we het eens, hierover zijn we het oneens, en dit is waar de PvdA voor staat. Maar door het hoge tempo in met name het begin van het debat kwam hij nooit aan de cruciale derde fase toe. De oud-burgemeester van Amsterdam leek zich te hebben voorbereid op een inhoudelijk gesprek en beheerste de dynamiek van het debat onvoldoende. Te makkelijk liet hij zich steeds afkappen, zowel door de lijsttrekkers als door presentator Frits Wester.

Pas halverwege het debat herstelde Cohen zich enigszins. Dat leek met name te komen doordat hij minder werd aangevallen en omdat het tempo van het debat aanzienlijk lager lag. Hij had daardoor meer tijd om zijn statements te formuleren en hoefde zonder aanvallen de inbreng van anderen niet in zijn antwoorden mee te nemen.

Mark Rutte toonde zich de meest vaardige debater. Zijn aanvallen waren snedig, strategisch en slim getimed. Hij werd veelvuldig aangepakt door de andere lijsttrekkers maar weerlegde elke aanval inhoudelijk en beknopt.

Jan-Peter Balkenende viel iedereen aan. Hij legde continu uit waarom je beter niet op PvdA of VVD kunt stemmen. Zelfs in zijn slotpleidooi lag de nadruk op de standpunten van andere partijen. Waarom je wél op het CDA moet stemmen, liet hij onderbelicht.

Geert Wilders viel Cohen keihard aan op immigratie en nam het initiatief in de discussie over bezuinigingen door direct te beginnen over de AOW. Op andere terreinen was hij minder aan het woord en kwam hij minder goed uit de verf.

In vergelijking met de Britse en Amerikaanse verkiezingsdebatten was er bij het RTL premiersdebat weinig ruimte voor de inhoud. Het zou goed zijn de lijsttrekkers bij volgende verkiezingsdebatten langer de tijd te geven om hun standpunt uiteen te zetten en op de standpunten van de andere lijsttrekkers te reageren. Zo wordt het eenvoudiger voor de deelnemers aan het debat om hun inhoudelijke meningsverschillen met de andere partijen voor de kiezer duidelijk te maken.

Door onze experts Lars Duursma, Victor Vlam, John Bijl, Eric Stam en Fabienne de Vries